Choć trudno jednoznacznie wskazać moment, który dał początek dzisiejszej branży e-commerce, nie ulega wątpliwości, że na przestrzeni lat przeszła ona prawdziwą rewolucję. Co się zmieniło? Jakie czynniki o tym zadecydowały? Jak wygląda sytuacja w Polsce? Jakie wyzwania stoją przed rynkiem zakupów online? Na te i inne pytania odpowiadają Okazje.info.
Od czego się zaczęło?
Pierwsze sklepy online, w niczym nieprzypominające dzisiejszych, zaczęły powstawać w latach 90-tych XX wieku w Stanach Zjednoczonych, kiedy to ówczesny rząd zniósł zakaz wykorzystywania Internetu do celów komercyjnych. Ze względu na brak odpowiednich technologii, zamówienia można było w nich składać jedynie za pośrednictwem telefonu lub maila. W 1994 roku nastąpił pewnego rodzaju przełom. Pojawiły się wtedy sklepy bliższe tym, z których korzystamy obecnie - z koszykiem i formularzem zamówienia. Jednym z nich był do dziś wyznaczający trendy Amazon, założony przez Jeffa Bezosa, który obecnie znajduje się w ścisłej czołówce najbogatszych osób na świecie. Rok później pojawił się drugi do kluczowy gracz w branży - eBay, powołany do życia przez Pierre’a Omidyara. Był to początek nowej ery, która miała zmienić wszystko - zarówno dotychczasowe praktyki prowadzenia biznesu, jak i zwyczaje konsumentów.
Jak było w Polsce?
Pierwszy sklep internetowy w Polsce pojawił się już w 1994 roku. Niewątpliwym przełomem był jednak rok 1999, kiedy to z inicjatywy Arjana Bakkera, powstał serwis Allegro. Początkowo był on miejscem wymiany handlowej pomiędzy konsumentami, którzy wystawiali produkty na sprzedaż i licytowali je, ale z czasem stał się narzędziem w równym stopniu wykorzystywanym przez firmy. Szacuje się, że rynek e-commerce w naszym kraju wart jest obecnie od 36 do 40 mld złotych, a funkcjonuje na nim ok. 20 000 sklepów.
Z biegiem lat pojawiali się nie tylko kolejni przedsiębiorcy, ale również rozwiązania wpierające sprzedaż i ułatwiające konsumentom dostęp do asortymentu. Jednym z nich są porównywarki cenowe, stanowiące bazę produktów i sprzedających. Jak działają? Użytkownik wpisuje w pole wyszukiwania interesujący go produkt, a następnie otrzymuje listę sklepów, w których jest on dostępny, dzięki czemu może wybrać najkorzystniejszą dla siebie ofertę. Jedną z największych porównywarek cenowych na polskim rynku jest serwis Okazje.info - obchodzący w pierwszych dniach listopada 10-lecie swojej działalności.
Dynamiczny rozwój e-commerce zmienił dotychczasowe zasady funkcjonowania zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów. Coraz większa liczba działających na rynku podmiotów sprawiła, że sprzedawcy zaczęli szukać dodatkowych sposobów na dotarcie ze swoją ofertą do klientów, a klienci - narzędzi, które pomogą im znaleźć poszukiwany produkt w najlepszej cenie. Porównywarki cenowe stały się więc odpowiedzią na potrzeby każdej z tych grup - mówi Karolina Zasada, Account Coordinator w Okazje.info.
Co się zmieniło?
Powstanie e-commerce dla wielu konsumentów oznaczało lepszą jakość życia - wygodę i dostęp do niemal nieograniczonej oferty produktów. Niejednokrotnie wiązało się również z lękiem przed tym, co nowe. Wiele spośród obaw zostało już przezwyciężonych, część z nich pozostaje jednak aktualna do dziś. Należą do nich między innymi te o wiarygodność sklepu, bezpieczeństwo płatności i uszkodzenie towaru podczas transportu. Nie zmienia to faktu, że z zakupów online korzystają dziś rzesze klientów na całym świecie, którzy nie wyobrażają sobie już bez nich życia. Na sprzedawcach pojawienie się i rozwój e-commerce wymusiło przekształcenie dotychczasowego podejścia do prowadzenia biznesu - między innymi za sprawą inwestycji w zupełnie nowe narzędzia i obszary. To proces, który ciągle trwa - zmieniające się realia i rosnące potrzeby powodują, konieczność stałego dostosowywania się do nich.
Ewolucja e-commerce objęła właściwie każdy obszar związany z zakupem - od możliwości porównania dostępnych ofert za pomocą wyspecjalizowanych narzędzi, aż po różnorodność możliwych form dokonania płatności i dostarczenia zakupów. Zmieniło się także podejście konsumentów, którzy kiedyś pełni obaw dziś stali się pewniejsi, o czym świadczą rosnące statystyki dotyczące korzystania z zakupów online, ale także bardziej świadomi - przywiązujący dużą wagę do opinii o produkcie i sprzedającym, możliwości zwrotu czy wymiany - dodaje Karolina Zasada, Account Coordinator w Okazje.info.
A jak zmieniła się lista zakupów online? Kiedyś kupowano głównie produkty nietypowe, niedostępne w sprzedaży bezpośredniej - dziś już niemal wszystko. Jeszcze kilka lat temu inwestowaliśmy głównie w produkty trwałe, ale ze względu na towarzyszące transakcji obawy – niezbyt drogie. Dziś chociażby sprzedawcy sklepów ze sprzętem RTV i AGD sami wielokrotnie odsyłają do witryn online, bo oferowany tam asortyment bywa znacznie szerszy niż na miejscu. Co więcej? Jeszcze nie tak dawno nie do pomyślenia było robienie zakupów spożywczych online - dziś to codzienność wielu z nas. Wierni sklepom stacjonarnym pozostają ci konsumenci, którzy potrzebują zobaczyć i dotknąć produkt przed zakupem, a także lubią akurat tę formę spędzania czasu i nie jest to dla nich uciążliwość.
Co będzie dalej?
Nie ulega wątpliwości, że rynek e-commerce będzie nadal rósł w siłę i się rozwijał. Wyzwaniem dla przedsiębiorców pozostanie z pewnością skuteczne wyróżnienie się z ofertą na tle konkurencji, ale także dostosowanie do nowych technologii. E-commerce to już nie tylko zakupy za pośrednictwem komputera, ale również urządzeń mobilnych i aplikacji - co sprawia, że konieczne staje się przystosowanie sklepów internetowych i ich funkcjonalności do nieustannie zmieniających się realiów - nie tylko tych dotyczących samej branży, ale również stylu życia konsumentów.
